Sự thâu tóm thù địch (Hostile Takeover) là gì? Tác động ra sao

Một vụ thâu tóm thù địch xảy ra khi một công ty bị mua lại mà không có sự đồng ý của hội đồng quản trị. Công ty bị thâu tóm trong một vụ thâu tóm thù địch là công ty mục tiêu, trong khi công ty thực hiện việc thâu tóm là bên mua lại. Điều này trái ngược với một cuộc thâu tóm thân thiện, trong đó cả hai bên đều đồng ý giao dịch và hợp tác để đạt được kết quả mong muốn.

Các vụ thâu tóm thù địch bắt đầu trở nên phổ biến vào những năm 1980. Trong thập kỷ đó, hàng trăm vụ thâu tóm không mong muốn đã diễn ra, khiến nhiều công ty sống trong nỗi sợ hãi rằng điều như vậy có thể xảy ra với họ.

Các chiến lược thâu tóm thù địch

Có ba chiến lược chính có thể được sử dụng để hoàn tất một vụ thâu tóm thù địch:

Mua cổ phiếu từ thị trường

Bên thâu tóm mua phần lớn cổ phiếu có sẵn của công ty mục tiêu trên thị trường để nắm quyền kiểm soát công ty mục tiêu. Tuy nhiên, điều này không phải lúc nào cũng khả thi vì phần lớn cổ phiếu có thể nằm trong tay hội đồng quản trị, nghĩa là không có nhiều cổ phiếu đang lưu hành trên thị trường.

Đấu thầu

Bên mua lại bỏ qua hội đồng quản trị của công ty mục tiêu và đề nghị mua cổ phiếu trực tiếp từ các cổ đông, thường ở mức giá cao hơn giá trị thị trường hiện tại. Vào năm 2010, công ty công nghệ sinh học Pháp Sanofi-Aventis đã đề nghị mua lại công ty công nghệ sinh học Hoa Kỳ Genzyme để mở rộng danh mục sản phẩm của mình, bỏ qua hội đồng quản trị của Genzyme và đề nghị trực tiếp với các cổ đông.

Cuộc chiến ủy quyền

Microsoft đã khởi xướng một cuộc chiến ủy quyền chống lại Yahoo vào năm 2008. Microsoft cố gắng đưa các giám đốc của mình vào ban quản trị của Yahoo để dễ dàng nắm quyền kiểm soát, sau khi đề nghị mua lại Yahoo bị từ chối. Tuy nhiên việc tiếp quản cuối cùng không thành công vì Microsoft từ bỏ mục tiêu mua lại Yahoo sau vài tháng.

Ví Dụ: Trường hợp thâu tóm thù địch của Vinamilk

Ở Việt Nam, các vụ thâu tóm thù địch bằng cách đấu thầu công khai không phổ biến như ở các thị trường phát triển như Mỹ hay Châu Âu. Tuy nhiên, vẫn có một số vụ việc nổi bật cho thấy hình thức này đã xuất hiện trên thị trường Việt Nam. Một ví dụ điển hình là vụ thâu tóm thù địch nhắm tới Vinamilk.

Vào năm 2017, công ty F&N Dairy Investments Pte Ltd (thuộc sở hữu của tỷ phú Thái Lan Charoen Sirivadhanabhakdi) đã thực hiện một chiến lược thâu tóm thù địch để mua cổ phần của Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk). F&N đã thực hiện hàng loạt đợt mua cổ phần trên thị trường và thông qua đấu thầu công khai, nhằm gia tăng tỷ lệ sở hữu của mình trong Vinamilk.

Dù không hoàn toàn bỏ qua hội đồng quản trị của Vinamilk, nhưng F&N đã chủ động trong việc thu mua cổ phần từ các cổ đông hiện tại, thường ở mức giá cao hơn giá trị thị trường. Mục tiêu của F&N là đạt được tỷ lệ sở hữu đủ lớn để có thể ảnh hưởng đến quyết định của công ty, đặc biệt trong các vấn đề liên quan đến chiến lược và quản trị.

Các biện pháp phòng thủ chống thâu tóm thù địch

Nhiều công ty đã phát triển các chiến lược phòng thủ để giúp ngăn chặn các vụ thâu tóm thù địch. Các chiến lược này được thiết kế để khiến việc thâu tóm trở nên khó khăn hơn, tốn kém hơn hoặc kém hấp dẫn hơn đối với bên trả giá thù địch. Sau đây là ba chiến lược giúp ngăn chặn một vụ thâu tóm thù địch:

1. Quyền biểu quyết khác biệt (DVRs)

Ví dụ: Một công ty thiết lập cổ phiếu có quyền biểu quyết khác biệt, trao cho một số cổ phiếu nhất định quyền biểu quyết cao hơn. Điều này khiến việc tạo ra số phiếu cần thiết cho một vụ thâu tóm thù địch trở nên khó khăn hơn nếu ban quản lý sở hữu một phần đủ lớn cổ phiếu có quyền biểu quyết cao hơn.

2. Viên ngọc quí (Crown jewel)

Ví dụ: Công ty có điều khoản trong điều lệ yêu cầu bán những tài sản có giá trị nhất trong trường hợp bị thâu tóm thù địch, khiến nó kém hấp dẫn hơn như một cơ hội thâu tóm.

3. Thuốc Độc (Poison Put)

Ví dụ: Chiến thuật phòng thủ này được biết đến với tên gọi là kế hoạch bảo vệ quyền lợi cổ đông. Thuốc độc (Poison Put) sẽ được kích hoạt khi một người trả giá thù địch giành được một tỷ lệ phần trăm cổ phần nhất định trong công ty mục tiêu, cho phép tất cả các cổ đông, ngoại trừ người trả giá thù địch, quyền mua thêm cổ phiếu với giá chiết khấu, làm loãng quyền sở hữu của người đấu thầu thù địch.

Nếu công ty mục tiêu sử dụng chiến lược phòng thủ đầu độc, công ty thâu tóm phải đánh giá cẩn thận chi phí mua lại quyền kiểm soát công ty mục tiêu

Các chiến lược phòng thủ như thuốc độc có thể gây bất lợi cho các nhà đầu tư cá nhân. Chúng có thể làm loãng quyền sở hữu của tất cả các cổ đông, yêu cầu các nhà đầu tư phải chi nhiều tiền hơn để duy trì cổ phần hiện tại của họ trong công ty.

Chủ đề trước về Whitemail trong M&A: chiến lược mà công ty mục tiêu dùng để chống lại một nỗ lực thâu tóm không mong muốn của công ty thâu tóm bạn có thể xem lại.

Tác động đến các nhà đầu tư cá nhân

Với tư cách là nhà đầu tư, bạn có thể bị ảnh hưởng bởi một vụ thâu tóm thù địch, nhưng tác động cụ thể sẽ khác nhau tùy theo từng tình huống:

Lợi nhuận ngắn hạn: Việc thâu tóm thù địch có thể làm tăng giá cổ phiếu của mục tiêu khi tin tức thâu tóm lan truyền, mang lại lợi nhuận ngắn hạn cho các cổ đông.

Giá mua cao hơn: Vì các vụ thâu tóm thù địch thường liên quan đến việc bên trả giá thù địch mua cổ phiếu với giá cao hơn, loại giao dịch này có thể mang lại lợi nhuận cho các cổ đông ban đầu.

Hiệu suất dài hạn: Sau vụ thâu tóm thù địch, hiệu suất hoạt động và giá cổ phiếu của công ty có thể biến động, và việc dự đoán tác động lâu dài là khó khăn.

Chiến lược đầu tư chứng khoán giúp bạn chiến thắng - Vietcap

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển nhanh chóng của thị trường tài chính, việc hiểu rõ về thâu tóm thù địch và các biện pháp phòng thủ là cần thiết cho cả nhà đầu tư và nhà quản lý doanh nghiệp. Điều này giúp họ chuẩn bị tốt hơn trước các tình huống bất ngờ và bảo vệ lợi ích của mình một cách hiệu quả. Thâu tóm thù địch không chỉ là một trò chơi quyền lực trong thế giới doanh nghiệp mà còn là một bài học quan trọng về sự cân bằng giữa lợi ích ngắn hạn và bền vững dài hạn, sự phòng thủ khôn ngoan và chiến lược tấn công quyết đoán.