Phân tích kỹ thuật là gì? Ứng dụng, ưu và nhược điểm

Phân tích kỹ thuật là gì?

Phân tích kỹ thuật là việc phân tích dữ liệu giá trong quá khứ và hiện tại để dự báo chuyển động giá trong tương lai, thông qua biểu đồ giá.

Nguồn gốc của phân tích kỹ thuật ngày nay xuất phát từ Lý thuyết Dow do Charles Dow phát triển vào khoảng năm 1900, chủ yếu tập trung vào sự biến động của giá. Ý tưởng quan trọng nhất mà lý thuyết Dow đưa ra đó là giá cả phản ánh sự cân bằng giữa cung và cầu (hay sự kỳ vọng và tâm lý sợ hãi của các nhà đầu tư). Và điều quan trọng nhất, sự mất cân bằng giữa cung và cầu là nguyên nhân chính hình thành xu hướng tăng hoặc giảm của cổ phiếu.

Các nguyên lý cơ bản của phân tích kỹ thuật

Giống như phương pháp phân tích cơ bản, phân tích kỹ thuật cũng có các nguyên lý cơ bản để minh chứng rằng phương pháp này là hoàn toàn phù hợp với thị trường tài chính hiện tại.

Giá cả thị trường phản ảnh tất cả mọi thứ

Nền tảng của phân tích kỹ thuật xuất phát từ lý thuyết Dow với nhận định rằng giá cả phản ánh tất cả các thông tin liên quan. Bất kỳ các yếu tố nào tác động đến cung – cầu, tức là tác động đến giá cả như các yếu tố kinh tế, chính trị, xã hội…dù ít hay nhiều thì đều phản ánh lên giá cả. Ý nghĩa của nguyên lý này là nhà đầu tư chỉ cần nhìn vào biểu đồ giá là biết được tác động của tất cả các yếu tố khác lên giá mà không cần phải phân tích riêng từng yếu tố và việc phân tích riêng lẻ các yếu tố đôi khi mang lại những sai sót nhất định, chẳng hạn như yếu tố đó không ảnh hưởng đến giá nhưng nhà đầu tư lại phân tích tác động của nó đến giá, hoặc mức độ ảnh hưởng của nó không đáng kể dẫn đến các kết quả đi sai hướng.

Giá cả di chuyển theo xu hướng

Nguyên lý này có nghĩa là giá cả luôn dịch chuyển theo một xu hướng cụ thể nào đó, có thể là đi lên (upside), đi xuống (downside) hoặc đi ngang (sideway) và trong thực tế thì chúng ta có thể thấy được những xu hướng đó rất rõ trên đồ thị giá. Nếu phủ nhận nguyên lý này, đồng nghĩa với việc cho rằng giá dịch chuyển không theo một xu hướng nào thì phương pháp phân tích kỹ thuật xem như “vô dụng” vì mục đích chính của phân tích kỹ thuật là dự báo về xu hướng của giá, mà giá không đi theo xu hướng, nghĩa là giá luôn luôn di chuyển loạn xạ, hỗn độn thì những dự báo về xu hướng của giá là sai, là không có ý nghĩa.

Lịch sử có xu hướng lặp lại

Một câu hỏi đặt ra là Cái gì sẽ được lặp lại? Và câu trả lời hợp lý nhất có lẽ là “Tất cả mọi thứ liên quan đến giá, hành vi của giá sẽ được lặp lại”

Từ các chu kỳ tăng/giảm của giá, các mô hình giá, các điểm đảo chiều, các điểm tiếp diễn xu hướng, các mức hỗ trợ/kháng cự…tất cả đều đã xảy ra trong quá khứ và lặp đi lặp lại nhiều lần. Nhà đầu tư phân tích kỹ thuật sẽ dựa vào đó để tìm ra những điểm mà lịch sử có khả năng được lặp lại để tìm kiếm các cơ hội giao dịch.

Các công cụ phân tích kỹ thuật

Phân tích kỹ thuật là tên gọi chung của các phương pháp phân tích dựa trên dữ liệu giá hiện tại và quá khứ để dự đoán xu hướng của giá trong tương lai. Nhà đầu tư phân tích kỹ thuật sẽ sử dụng các công cụ (hay phương pháp) khác nhau để thực hiện việc phân tích đó. Trong đó bao gồm 3 công cụ chủ yếu đó là: Mô hình nến, Mô hình giá và Chỉ báo kỹ thuật.

Mô hình nến

Mô hình nến hay nói đầy đủ hơn là Mô hình nến Nhật là một công cụ mà nhà đầu tư phân tích kỹ thuật dựa vào đặc điểm của các nến Nhật để xác định hành vi của giá ở quá khứ và hiện tại, từ đó dự đoán chiều hướng đi của giá trong tương lai. 4 dữ liệu về giá (giá mở cửa, giá đóng cửa, giá cao nhất, giá thấp nhất) thể hiện trên mỗi nến Nhật sẽ cho thấy hành vi của giá cũng như tâm lý thị trường trong một phiên giao dịch cụ thể.

Phân tích kỹ thuật dựa vào mô hình nến là việc quan sát các cây nến tín hiệu (có thể là một, hai, ba hoặc nhiều hơn) xuất hiện độc lập hoặc trong một xu hướng giá đã được hình thành rõ ràng trước đó.

Ví dụ: Mẫu nến Evening Star

Mẫu nến Evening Star là một mẫu nến đảo chiều giảm giá, nó thường xảy ra tại đỉnh của một xu hướng tăng giá. Mẫu Evening Star gồm có 3 nến:

• Nến Thân Lớn: Nến Tăng (Ngày 1)
• Nến Thân Nhỏ: Nến Giảm hoặc Nến Tăng (Ngày 2)
• Nến Thân Lớn Nến Giảm  (Ngày 3)

Phần đầu tiên của mẫu đảo chiều Evening Star là 1 nến tăng (màu xanh). Ở ngày thứ 1, sự tăng giá chiếm ưu thế tuyệt đối. Ngày thứ 2 bắt đầu với 1 khoảng trống tăng; dấu hiệu tăng giá vẫn được duy trì nhưng xu hướng tăng giá này vẫn không đẩy giá đi xa được. Kết thúc ngày thứ 2 bằng 1 giá đóng cửa xấp xỉ với giá mở cửa. Do đó, hình nến của ngày thứ 2 sẽ là 1 thân nến nhỏ và có thể là nến tăng hay nến giảm hoặc cũng có thể là 1 Doji.

Nói chung, nếu ngày thứ 2 là một nến giảm và có thân nến nhỏ thì đây là 1 tín hiệu mạnh dự báo sẽ xảy ra đảo chiều. Nhưng ngày thứ 3 mới là ngày quan trọng trong mẫu Evening Star này. Ngày thứ 3 bắt đầu là 1 khoảng trống giảm (đây là dấu hiệu giảm giá) và xu hướng giảm giá này đã đẩy đường giá xuống sâu hơn nữa, thông thường ngày thứ 3 sẽ giảm sâu hơn sự tăng giá của ngày thứ 1 nghĩa là đã lấy đi khoảng lợi nhuận của ngày thứ 1 và thứ 2 tạo ra.

Mô hình giá

Khi giá cả biến động trên thị trường, chúng thường sẽ di chuyển theo một trật tự nhất định nào đó và tạo nên những hình thù, hình dạng đặc biệt mà người ta gọi đó là các mô hình giá. Chuyển động của giá đôi khi được ví như những con sóng, có lúc mạnh, lúc yếu, có lúc sóng đi lên, sóng đi xuống, hay đi ngang…hình dạng của những con sóng đó thể hiện được hành vi của giá và tâm lý thị trường trong một khoảng thời gian xác định mà nhà đầu tư dựa vào đó để xác định xu hướng của giá trong tương lai.

Có rất nhiều mô hình giá được sử dụng trong phân tích kỹ thuật với những cái tên rất tượng hình như: Mô hình giá Vai – đầu – vai (Head and shoulders), Mô hình giá Lá cờ (Flag Pattern), Mô hình giá Chữ nhật (Rectangle), Mô hình giá Chiếc cốc và tay cầm (Cup and Handle)…giá sẽ di chuyển tạo thành các mô hình có hình dạng giống như tên gọi của nó. Ví dụ: mô hình giá Chiếc cốc và tay cầm thì các chuyển động của giá trên biểu đồ trong một khoảng thời gian nào đó sẽ tạo thành hình dáng giống như Chiếc cốc và tay cầm, như hình vẽ bên dưới:

Từ tháng 12/2021, cổ phiếu POW tăng từ 10 lên 14.5 (tăng 45%). Giai đoạn hình thành phần Cốc được diễn ra từ tháng 1 năm 2021 đến tháng 12 năm 2021. Tỷ lệ điều chỉnh trong giai đoạn gần 45%. Giai đoạn hình thành Tay cầm diễn ra trong thời gian khá ngắn chỉ khoảng 3 tuần, tỷ lệ giảm khoảng 12%. Sau đó bật tăng với mức volume tăng vọt (tỷ lệ tăng ghi nhận gần 37%). Ta có thể dễ dàng nhận thấy ngoài việc mô hình Cốc tay cầm xuất hiện ở giá cổ phiếu, thì volume cũng tương tự.

Tham khảo: Phân phối đỉnh là gì và dấu hiệu nhận biết

Phân tích kỹ thuật với các chỉ báo kỹ thuật

Chỉ báo kỹ thuật là công cụ được sử dụng phổ biến nhất trong phân tích kỹ thuật bởi các tính năng đơn giản hơn so với 2 công cụ trên.

Chỉ báo kỹ thuật được tạo thành từ các phép tính dựa trên các dữ liệu giá và khối lượng trong lịch sử. Trong các nền tảng giao dịch, ví dụ như phần mềm MT4, các chỉ báo kỹ thuật được biểu diễn như một biểu đồ mà nhà đầu tư dựa vào đó để xác định xu hướng tiếp theo của giá. Có rất nhiều chỉ báo kỹ thuật được sử dụng, một số chỉ báo phổ biến và được rất nhiều trader ưa chuộng như MACD, RSI, Bollinger Bands, MA, ADX, Ichimoku…

Vai trò của phân tích kỹ thuật

Đối với nhà đầu tư, Phân tích kỹ thuật đóng vai trò quan trọng với 3 chức năng chính là báo động, xác thực và dự đoán

Công cụ báo động

PTKT cảnh báo sự phá vỡ hỗ trợ và kháng cự, đồng thời có thể thiết lập nên các ngưỡng an toàn mới thay vì tiếp tục dao động quanh một mức giá cũ. Các NĐT nhận biết sự thay đổi sớm để có thể đưa ra hành động mua bán một cách chính xác nhất.

Công cụ xác nhận

Các phương pháp kỹ thuật có thể được sử dụng kết hợp để xác định xu hướng của giá. Sử dụng kết hợp các phương pháp kỹ thuật giúp NĐT đưa ra quyết định nhanh nhất và chính xác nhất.

Công cụ dự đoán

Các NĐT sử dụng các PTKT để đưa ra dự đoán về sự thay đổi của giá trong tương lao. Nhờ phương pháp này, NĐT có thể giảm thiểu khả năng đoán sai do thiếu thông tin hoặc bị ảnh hưởng bởi hiệu ứng đám đông.

Ưu và nhược điểm của phân tích kỹ thuật

Ưu điểm

• Diễn biến giá thường đi trước phân tích cơ bản, bằng cách tập trung vào diễn biến giá cả, các nhà phân tích kỹ thuật có thể dự đoán được xu hướng giá trong tương lai.
• Phân tích kỹ thuật cho kết quả nhanh, không cần sử dụng đến nhiều kiến thức tài chính để bắt đầu.
• Phân tích kỹ thuật giúp các nhà đầu tư xác định thời điểm giao dịch (vào lệnh, chặn lỗ, chốt lời,..) với tỷ lệ chính xác cao. Nhờ vào chỉ báo và các mô hình được phát triển bởi các nhà đầu tư lão luyện, các chuyên gia có nhiều kinh nghiệm, các trader chứng khoán sử dụng phương pháp giao dịch này có thể thiết lập các lệnh thị trường một cách phù hợp.
• Với vô vàn các chỉ báo kỹ thuật và mô hình giá, phương pháp giao dịch theo trường phái phân tích kỹ thuật tạo ra sự đa dạng cho các trader chứng khoán. Từ đó, các nhà giao dịch có thể thỏa mái lựa chọn công cụ chỉ báo phù hợp với phong cách và mục tiêu bản thân.

Nhược điểm

• Không phải tất cả các mô hình và chỉ báo đều đưa ra tín hiệu chính xác ở mọi thời điểm, nó chỉ mang tính chất tương đối. Do đó bạn có thể kết hợp nhiều công cụ lại với nhau để đưa ra dự đoán đúng đắn hơn.
• Các nhà đầu tư vẫn có thể bị ảnh hưởng bởi tâm lý giao dịch và vì thế ảnh hưởng đến quyết định giao dịch của mình.
• Một số chỉ báo kỹ thuật chậm và dễ bị thao túng bởi các nhà đầu tư tay to, đội lái.
• Phân tích kỹ thuật phụ thuộc vào tính chủ quan của trader: nếu nhà đầu tư tin vào thị trường pullish thì có thể kết quả phân tích sẽ nghiêng về hướng thị trường tăng và ngược lại.
• Trong một số thị trường tài chính, phân tích kỹ thuật phải được kết hợp với phân tích cơ bản, đặc biệt là thị trường chứng khoán.

Tóm lại, để áp dụng thành công các phương pháp phân tích kỹ thuật trên thị trường, NĐT cần lưu ý một số vấn đề sau: thứ nhất là trong dài hạn, một mô hình giá, hay một chỉ báo có thể sẽ không chính xác, vì những biến động của giá trong dài hạn thường bị chi phối nhiều hơn bởi các yếu tố kinh tế, chính trị, vì vậy khi phân tích xu hướng của giá trong dài hạn, các bạn nên kết hợp cả phân tích kỹ thuật lẫn phân tích cơ bản. Thứ hai, cần loại bỏ yếu tố chủ quan của bản thân bởi nó tác động trực tiếp đến kết quả phân tích dẫn đến những giao dịch sai lầm.

Dù là phân tích cơ bản hay phân tích kỹ thuật thì điều quan trọng là các bạn phải luyện tập phân tích thật nhiều để hình thành nên những kinh nghiệm cho bản thân. Mỗi phương pháp đều có hàng trăm yếu tố kinh tế, xã hội (phân tích cơ bản) và hàng trăm mô hình kỹ thuật hay chỉ báo (phân tích kỹ thuật)…chỉ lựa chọn một vài công cụ trong mỗi phương pháp để luyện tập và tìm hiểu thật kỹ, đừng quá ôm đồm khi công cụ nào cũng biết mà không có cái nào là hiểu biết chuyên sâu cả.

Powered by Froala Editor