Lãi suất âm đây là thuật ngữ còn khá xa lạ tại Việt Nam nhưng ở những quốc gia phát triển nó lại khá phổ biến. Chính sách đem đến nhiều tác động tích cực tới nền kinh tế nhưng đồng thời cũng đi kèm khá nhiều rủi ro. Vậy lãi suất âm có ý nghĩa như nào? Khi nào lãi suất âm được sử dụng? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Thế nào là lãi suất?

Trên thực tế, khi đi gửi tiền thì đồng nghĩa là bạn sẽ nhận được một khoản lãi suất nhất định. Tuy nhiên, với lãi suất âm thì mọi thứ sẽ hoàn toàn ngược lại. Lúc này bạn sẽ phải trả thêm một khoản phí trong khi bạn đang là người đi gửi tiền.

Ví dụ, bạn muốn gửi 1 triệu vào ngân hàng với lãi suất thời điểm đó là -2%/năm. Vậy hết kỳ hạn gửi tiền đó sẽ phải trả cho ngân hàng: 1.000.000 x 2% = 20.000. Điều đó đồng nghĩa là bạn đã mất đi 20.000. Với lãi suất âm sẽ khiến người đi gửi tiền nghèo đi.

Hay dưới góc độ của người đi vay, thay vì họ phải nộp lãi thì giờ đây họ không phải làm điều đó thậm chí còn nhận được lãi khi vay tiền. Đây được coi là một nghịch lý trên thị trường. Tuy nhiên, lãi suất âm lại thường xuất hiện trong thời kỳ khủng hoảng của nền kinh tế hay từ chính sách tiền tệ đặc biệt của Chính phủ mỗi quốc gia.

Xem lại:

Lãi suất âm có ý nghĩa như thế nào trong nền kinh tế

Trên thế giới, lãi suất âm từng là một trong những chính sách tiền tệ đặc biệt hiệu quả tại nhiều quốc gia có thể kể đến như Bỉ, Áo, Nhật Bản… Vậy lãi suất âm có ý nghĩa như thế nào

  • Khi chính sách lãi suất âm được áp dụng, ngân hàng trung ương thay vì trả lãi mà sẽ tiến hành thu phí giữ tiền từ các ngân hàng thương mại, điều này nhằm mục đích khuyến khích các ngân hàng thương mại buộc phải sử dụng tiền sao cho hiệu quả hơn, đẩy mạnh hoạt động cho vay kinh doanh hoặc các chính sách tiêu dùng đặc biệt.
  • Lãi suất âm sẽ có tác động nhất định tới nền kinh tế bằng cách giảm chi phí cho vay với người có nhu cầu sử dụng vốn, từ đó thúc đẩy được tăng trưởng kinh tế.
  • Lãi suất âm thường được được áp dụng trong thời kỳ suy thoái của nền kinh tế, với các nỗ lực về tiền tệ và lực lượng thị trường để có thể đẩy mức lãi suất về 0 danh nghĩa. Đây là công cụ nhằm khuyến khích hoạt động cho vay, chi tiêu, đầu tư hơn là hoạt động tích trữ tiền mặt hay nguồn vốn.

Lãi suất âm được áp dụng khi nào?

Trên thực tế lãi suất âm hầu như sẽ không xuất hiện trong hoàn cảnh nền kinh tế bình thường. Mà nó chỉ được áp dụng trong trường hợp nền kinh tế rơi vào giảm phát nghiêm trọng. Lúc này, đồng tiền trở nên khan hiếm và có giá hơn. Chính vì vậy mà người dân có xu hướng tích trữ tiền mặt hơn là tiêu dùng. Điều này khiến tổng cầu tiền và mức giá chung của sản phẩm bị giảm sút. Từ đó, khiến nền kinh tế trở nên trì trệ và bị ảnh hưởng nghiêm trọng, tỷ lệ thất nghiệp cũng gia tăng theo. Lúc này, để có thể kích thích được tiêu dùng một cách mạnh mẽ, Nhà nước thường sẽ thực hiện các chính sách để giảm lãi suất. Tuy nhiên, mức độ giảm phát vẫn còn quá lớn, Nhà nước sẽ tiến hành hạ lãi suất xuống mức âm để tạo ra những tác động tích cực hơn.

Mục đích lớn nhất khi lãi suất âm là để kích thích dòng tiền được lưu thông trong nền kinh tế, đồng thời làm giảm lượng tiền nhàn rỗi, đẩy mạnh hoạt động tiêu dùng và đầu tư. Các doanh nghiệp được tạo điều kiện để vay vốn phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh. Từ đó thúc đẩy được sự phát triển của nền kinh tế chung.

Thụy Điển là quốc gia đầu tiên áp dụng mức lãi suất âm vào năm 2012. Thấy được hiệu quả nên cũng được ứng dụng tại nhiều quốc gia phát triển khác ở châu Âu cũng như Nhật Bản.

Chi phí cơ hội trong đầu tư chứng khoán

Tham khảo: Chi phí cơ hội trong đầu tư chứng khoán

Rủi ro lãi suất âm đem lại

Lợi ích đối với nền kinh tế của lãi suất âm là không thể bàn cãi. Nhưng bên cạnh những lợi ích đó thì lãi suất âm cũng tồn tại một số hạn chế nhất định:

Tín dụng ngân hàng bị thắt chặt

Khi chính sách lãi suất âm được áp dụng, nguồn thu từ các hoạt động nhận gửi tiền hay cho vay của ngân hàng đều bị giảm sút. Trong khi đó, tiền gửi tại ngân hàng Trung ương hay các ngân hàng thương mại đều phải mất thêm chi phí. Về lâu dài mà nói điều này khiến lợi nhuận của các ngân hàng bị ảnh hưởng một cách nghiêm trọng. Để thích ứng được với tình trạng này, các ngân hàng thương mại buộc phải tiến hành thu hẹp phạm vi cho vay, tăng chi phí lãi vay đối với đối tượng không thuộc phạm vi. Hệ quả là những nỗ lực thực hiện các chính sách tiền tệ mở rộng của ngân hàng không thực sự phát huy được tác dụng.

Tiềm ẩn nguy cơ rủi ro trên thị trường chứng khoán

Lãi suất âm được áp dụng sẽ thúc đẩy thị trường chứng khoán phát triển. Thông thường, khi gửi tiền ngân hàng còn hấp dẫn, người dân sẽ có xu hướng tích trữ mặt, mua vàng hay đầu tư vào các tài sản khác có giá trị khác và chứng khoán là một điển hình.

Tuy nhiên, trên thực tế không phải lúc nào nó cũng đem lại hiệu quả. Các ngân hàng thường có tỷ trọng vốn hóa cao và có những ảnh hưởng lớn với toàn bộ thị trường chứng khoán nói chung. Trong khi đó chính sách này lại làm cho lợi nhuận nhóm ngân hàng bị giảm sút từ đó tạo nên những tác động tiêu cực ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường và kéo các chỉ số chung của thị trường đi xuống.

Lịch sử lãi suất âm được sử dụng ra sao

Tìm hiểu về đầu tư tài chính cá nhân hiệu quả, an toàn - Vietcap

Trên thế giới đã có rất nhiều quốc gia đã ứng dụng chính sách lãi suất âm nhằm mục đích thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế. Thụy Điển là đất nước đầu tiên trên thế giới sử dụng thành công chính sách này với mức lãi suất -0.25% vào năm 2009. Sau đó, đến năm 2014, NHTW Châu Âu cũng đã áp dụng chính sách này với mức lãi suất là -0.1%. Nhật Bản là nước đầu tiên tại châu Á sử dụng mức lãi suất dưới 0%.

Tuy nhiên, nhìn chung thì hiệu quả của chính sách này đem lại là không lớn. Việc áp dụng chính sách lãi suất âm vào nền kinh tế thị trường đòi hỏi Chính phủ phải có những suy tính, kế hoạch ứng phó phù hợp vì rủi ro từ chính sách này là tương đối lớn. Để đạt được hiệu quả tốt nhất, Nhà nước cần kết hợp thêm với những giải pháp khác nhằm tăng mức độ hiệu quả và giảm thiểu rủi ro.

Xem thêm:

- Khi nào thì nên chốt lãi và cắt lỗ trong đầu tư chứng khoán?

- Hiểu về đầu tư tài chính dài hạn và cách thức hoạt động của lãi kép

- Mối quan hệ thị trường chứng khoán và lãi suất tiền gửi

Trên đây là một số chia sẻ của chúng tôi về lãi suất âm. Hy vọng qua bài viết đã giúp bạn có những kiến thức về bản chất lãi suất âm cũng tác động của nó đối với nền kinh tế.

Powered by Froala Editor