Đòn bẩy tài chính là gì? Ưu nhược khi sử dụng trong kinh doanh và đầu tư

Khi mua tài sản đầu tư, công ty hoặc cá nhân đầu tư có ba lựa chọn để huy động vốn: sử dụng vốn chủ sở hữu, nợ và hợp đồng thuê. Trong bài viết này Vietcap sẽ giới thiệu về cách tận dụng nợ để đầu tư hay còn gọi là đòn bẩy tài chính. Vậy đòn bẩy tài chính có gì đặc biệt mà nhiều nhà đầu tư lại ưu tiên lựa chọn. Hãy cùng tìm hiểu sau đây nhé.

Đòn bẩy tài chính là gì?

Đòn bẩy tài chính là việc sử dụng tiền đi vay (nợ) để tài trợ cho việc mua tài sản với kỳ vọng rằng thu nhập hoặc lãi vốn từ tài sản mới sẽ vượt quá chi phí đi vay.

Việc này cho phép người đi vay nợ thu được lợi nhuận tiềm năng từ hoạt động đầu tư chỉ với một phần nhỏ số tiền của chính mình. Số tiền vay có thể đến từ ngân hàng hoặc các tổ chức tài chính.

Trong hầu hết các trường hợp, ngân hàng hoặc các tổ chức tài chính sẽ đưa ra giới hạn về mức độ rủi ro họ sẵn sàng chấp nhận và giới hạn về mức độ đòn bẩy mà họ sẽ cung cấp.

Cho vay đảm bảo bằng tài sản, nhà cung cấp tài chính sử dụng tài sản làm tài sản thế chấp cho đến khi người vay hoàn trả khoản vay.
Khoản vay bằng dòng tiền, uy tín tín dụng của công ty được sử dụng để hỗ trợ khoản vay. Không giống như cho vay đảm bảo bằng tài sản, khoản vay dòng tiền không yêu cầu tài sản thế chấp. Thay vào đó, khoản vay được cấp dựa trên dòng tiền trong quá khứ và dự báo. Nhược điểm là thêm nợ vào bảng cân đối kế toán của công ty. Và, nếu dòng tiền giảm sút, công ty sẽ khó hoàn trả được khoản vay và lãi vay.
Đầu tư vào chứng khoán: Nhà đầu tư có thể sử dụng đòn bẩy để mua cổ phiếu thông qua các khoản vay ký quỹ, quyền chọn và hợp đồng tương lai.

Mặc dù đòn bẩy có thể làm tăng lợi nhuận của khoản đầu tư, nhưng có một nhược điểm: nếu khoản đầu tư không hiệu quả, nó có thể làm tăng rủi ro tiềm ẩn và tổn thất của khoản đầu tư.

Cách tính đòn bẩy trong đầu tư

Không phải chỉ có một công thức duy nhất để tính đòn bẩy tài chính — các nhà đầu tư và nhà phân tích tài chính sử dụng nhiều tỷ lệ khác nhau để đo lường đòn bẩy. Tất cả phụ thuộc vào yếu tố đang được phân tích.

Dưới đây là một số cách tính toán tỷ lệ đòn bẩy phổ biến nhất:

Tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu: Con số này giúp đo lường mức độ phụ thuộc của công ty vào nợ, được tính bằng cách chia tổng nợ cho vốn chủ sở hữu. Tỷ lệ càng lớn, công ty sử dụng đòn bẩy càng lớn.
Hệ số vốn chủ sở hữu: Hệ số vốn chủ sở hữu là tỷ lệ giữa tổng tài sản và tổng vốn chủ sở hữu, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với một nhà đầu tư khi xem xét có nên rót vốn vào công ty đó hay không? Hệ số vốn chủ sở hữu cho bạn biết số vốn chủ sở hữu của công ty đã được sử dụng như thế nào, sự tăng trưởng của doanh nghiệp đó phụ thuộc và vốn chủ sở hữu hay là vào các khoản nợ. Vốn chủ sở hữu càng lớn, công ty càng có nhiều đòn bẩy.
Mức độ đòn bẩy tài chính: Tỷ số này đo lường thu nhập trên mỗi cổ phiếu (EPS) của công ty tăng hay giảm như thế nào đối với mỗi thay đổi đơn vị trong thu nhập trước lãi vay và thuế (EBIT).
Tỷ lệ đòn bẩy nợ trên EBITDA: Tỷ lệ này so sánh tổng nợ của công ty với thu nhập trước lãi vay, thuế, khấu hao và khấu hao (EBITDA).

Ý nghĩa của việc sử dụng đòn bẩy tài chính

Đòn bẩy tài chính không chỉ sử dụng cho mục đích đầu tư cá nhân mà còn là công cụ được nhiều doanh nghiệp lựa chọn vì những ý nghĩa sau:

Bù đắp sự thiếu hụt dòng vốn để doanh nghiệp duy trì hoạt động kinh doanh, nắm bắt thời cơ tăng trưởng mạnh mẽ.
Khoản vay và tiền lãi được tính vào chi phí tài chính của doanh nghiệp, sau đó được khấu trừ vào thu nhập chịu thuế. Do đó, nếu tổ chức biết cách sử dụng phương pháp đòn bẩy thì sẽ gia tăng lợi nhuận nhanh chóng.

Ưu điểm của đòn bẩy tài chính

Đòn bẩy tài chính có thể cho phép các doanh nghiệp và cá nhân tận dụng khoản vốn đi vay để thực hiện tối ưu các khoản đầu tư. Đây là một chiến lược để mở rộng lợi nhuận và thúc đẩy tăng trưởng. Ví dụ, một người đầu tư vào bất động sản có thể mua nhiều bất động sản và tăng lợi nhuận bằng cách sử dụng một số khoản vay, thay vì đầu tư tất cả bằng tiền mặt.

Đối với các doanh nghiệp, đòn bẩy có thể hỗ trợ các khoản đầu tư vượt quá khả năng của họ, chẳng hạn như đầu tư văn phòng mới hoặc đầu tư vào máy móc, thiết bị, công nghệ mới. Ngoài ra, đòn bẩy tài chính có thể giúp ích cho một doanh nghiệp đang cạn kiệt tiền mặt trong các hoạt động hàng ngày hoặc doanh số bán hàng tăng đột biến mà không có sản phẩm cần thiết để thực hiện các đơn đặt hàng.

Mặc dù đòn bẩy tài chính mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng đi kèm với những rủi ro tiềm ẩn.

Rủi ro đòn bẩy tài chính

Vì lý do tương tự, đòn bẩy tài chính có thể tăng lợi nhuận cho các khoản đầu tư, nhưng cũng có thể làm nhân lên khoản lỗ nếu khoản đầu tư không thành công. Đây có thể là một hình thức tài chính đặc biệt rủi ro. Khi sử dụng đòn bẩy để đầu tư cổ phiếu, giá cổ phiếu giảm thì giá trị tài sản ròng của nhà đầu tư cũng sẽ giảm. Giá trị giảm sẽ tương ứng với tỉ lệ đòn bẩy nhà đầu tư sử dụng. Như nếu nhà đầu tư sử dụng tỷ lệ đòn bẩy 1:2 thì sẽ lỗ gấp 2 lần so với bình thường.

Đầu tư luôn đi kèm với rủi ro, không chỉ như thế mà với đòn bẩy các công ty còn phải tính đến việc trả lại số tiền đã vay. Lúc này công ty hoặc nhà đầu tư có thể cần thêm tiền để bù lỗ hoặc có nguy cơ âm vốn và mang nợ. Đối với các khoản vay gắn liền với tài sản thế chấp, bạn có thể bị thanh lý tài sản thế chấp nếu không đủ khả năng thanh toán.

Đòn bẩy tài chính có thể đặc biệt rủi ro trong các công ty có rào cản gia nhập thấp hoặc chu kỳ bán hàng theo chu kỳ. Trong cả hai trường hợp này, lợi nhuận có thể dao động mạnh từ năm này sang năm khác, hoặc thậm chí trong cùng một năm. Điều này gây khó khăn cho việc trả lại các khoản vay một cách nhất quán và làm tăng tỷ lệ vỡ nợ.

Giảm khả năng tiếp cận nhiều khoản nợ hơn. Khi cho các công ty vay tiền, các nhà cung cấp tài chính đánh giá mức độ đòn bẩy tài chính của công ty. Đối với các công ty có tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu cao, người cho vay ít có khả năng ứng trước các khoản tiền bổ sung vì có nguy cơ vỡ nợ cao hơn. Tuy nhiên, nếu những người cho vay đồng ý ứng trước tiền cho một công ty có đòn bẩy cao, nó sẽ cho vay với lãi suất cao hơn đủ để bù đắp cho rủi ro vỡ nợ cao hơn.

Biểu đồ tâm lý nhà đầu tư chứng khoán - Vietcap

Biểu đồ tâm lý nhà đầu tư chứng khoán

Cách sử dụng đòn bẩy tài chính hiệu quả

Bởi vì đòn bẩy là một công cụ tài chính có nhiều mặt, về bản chất thì hơi phức tạp và có thể làm một doanh nghiệp hoặc một nhà đầu tư cá nhân tăng cả lãi và lỗ. Qua những lợi ích và hạn chế của nó sẽ giúp bạn cân nhắc mở rộng kinh doanh đầu tư và xác định xem công ty của bạn đã sẵn sàng sử dụng công cụ tài chính này chưa.

Cần phải có một định hướng tốt, tính toán kỹ lưỡng trước khi quyết định sử dụng công cụ này.
Cần chọn các đơn vị tài chính đáng tin cậy khi vay vốn như ngân hàng, các tổ chức tín dụng có tên tuổi. Vì các đơn vị này luôn có mức lãi suất ổn định, rõ ràng để phòng ngừa tình trạng rủi ro phá sản.
Cần thận trọng trong khâu đánh giá tài sản mà bạn tính dùng đòn bẩy để mua. Bởi giá trị tài sản đó sẽ tăng/giảm theo kỳ. Vì vậy nên xây dựng chiến lược tài chính thấp hơn một chút so với mục tiêu hướng đến.
Chỉ nên đăng ký khoản vay phù hợp với mức có thể chi trả ổn định.
Tập trung vào dòng tiền để thu lợi nhuận cao.
Luôn cân nhắc rủi ro trước khi đưa ra bất kỳ quyết định tài chính quan trọng nào.

Tham khảo chiến lược đại dương xanh, đại dương đỏ

Đòn bẩy tài chính có rất nhiều tiềm năng lợi nhuận, nhưng cũng có thể khiến nhà đầu tư phải trả giá đắt hơn nhiều so với số tiền đã vay. Đòn bẩy tài chính, ít nhất là khi nói đến đầu tư, nên dành cho các nhà đầu tư dày dạn kinh nghiệm và có thể chấp nhận rủi ro cao. Hy vọng qua bài viết này đã giúp mọi người hiểu rõ hơn về đòn bẩy tài chính là gì. Hãy theo dõi và chia sẻ thêm nhiều bài viết của Vietcap nếu thấy hữu ích nhé.