Đầu tư và đầu cơ đâu mới là lựa chọn tốt?

Đầu cơ là phương thức kiếm lợi nhuận khá phổ biến, tuy nhiên nếu không hiểu rõ phương thức này thì có nhiều khả năng, bạn sẽ bị thua lỗ. Đầu tư là hy sinh các nguồn lực ở hiện tại để tiến hành các hoạt động nào đó nhằm thu về lợi ích trong dài hạn. Vậy làm sao để phân biệt được 2 phương pháp này. Bài viết sau đây có thể giúp bạn xác định được giữa đầu cơ và đầu tư đâu mới là lựa chọn hợp với mình!

Đầu cơ là gì?

Trong lĩnh vực tài chính, đầu cơ được biết đến với tên tiếng Anh là Speculation. Phương pháp này có thể hiểu là nhà giao dịch chứng khoán thu lợi nhuận từ việc mua bán, tích lũy hay bán khống các loại tài sản tài chính như bất động sản, tiền tệ, hàng hóa, cổ phiếu,...

Phương pháp đầu cơ diễn ra trong ngắn hạn nhờ sự biến động mạnh của thị trường và chênh lệch về giá. Bạn có thể hiểu là nếu như nhu cầu thị trường cao tức là nhiều người muốn mua dẫn tới tăng giá, nhờ sự chênh lệch đó mang lại lợi nhuận cho nhà đầu cơ. Tuy nhiên, đi kèm với lợi nhuận tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Đầu tư hàng hóa hay đầu tư chứng khoán? - Vietcap

Ví dụ về đầu cơ nhờ dự báo xu hướng tương lai:

Trong đợt dịch Covid 19 năm 2020, hàng hóa khan hiếm, ai cũng thấy sự cần thiết của mặt hàng khẩu trang, một số nhà đầu cơ đã mua vào rất nhiều khẩu trang để tích trữ tạo khan hiếm và sau đó bán ra với giá cao hơn gấp nhiều lần, nhờ sự chênh lệch giá đã thu được lợi nhuận trong thời gian ngắn.

Đầu tư là gì?

Đầu tư là hy sinh các nguồn lực ở hiện tại để tiến hành các hoạt động nào đó nhằm thu về lợi ích trong dài hạn. Đầu tư đòi hỏi sự kiên trì, chắc chắn và thời gian tích lũy dài hạn. Thời gian đầu tư diễn ra tương đối dài.

Vốn ít đầu tư gì? Nên bắt đầu như thế nào? - Vietcap

Đầu cơ hay đầu tư

Đầu tư và đầu cơ cùng là đầu tư sinh lời,tuy nhiên, 2 phương pháp này lại có một số điểm khác biệt mà bạn không nên bỏ lỡ:

Lợi nhuận

Đầu tư là việc thực hiện mua một tài sản tài chính nào đó với kỳ vọng nhận được mức lợi nhuận ổn định. Trái lại, đầu cơ là quá trình giao dịch tài chính có mức độ rủi ro cao với kỳ vọng sẽ thu được một khoản lợi nhuận cao trong thời gian ngắn.

Cắt lỗ” – Nguyên tắc “sống còn” trong đầu tư chứng khoán - Vietcap

Đối với đầu tư, thông thường nhà giao dịch sẽ dùng phân tích cơ bản để tìm những doanh nghiệp có tiềm năng đầu tư, bên cạnh đó sử dụng thêm phân tích kỹ thuật để lựa chọn được điểm mua và điểm bán mang lại hiệu suất tốt. Các quyết định trong đầu cơ thường sẽ dựa trên các tin đồn và tâm lý thị trường là chủ yếu. Thông thường,khoảng thời gian đầu tư khá dài, nhà đầu tư thường không quan tâm nhiều đến những diễn biến trong ngắn hạn và ít khi thực hiện các giao dịch ngắn hạn. Trong khi đó, các khoản đầu cơ thường được quyết định giao dịch trong khoảng thời gian ngắn hơn rất nhiều có thể là vài ngày, vài tuần hoặc thậm chí chỉ trong vài phút trên thị trường chứng khoán phái sinh.

Rủi ro

Xét về mức độ rủi ro thì đầu cơ thường sẽ cao hơn rất nhiều so với đầu tư.

Các nhà đầu cơ kỳ vọng lợi nhuận thu được dựa trên sự chênh lệch giá ảnh hưởng bởi mức cung cầu trên thị trường trong ngắn hạn. Trái lại, các nhà đầu tư kỳ vọng thu được lợi nhuận từ sự phát triển của tài sản theo thời gian.

Chi phí cơ hội trong đầu tư chứng khoán - Vietcap

Tham khảo: Chi phí cơ hội trong đầu tư chứng khoán

Một nhà đầu tư có thể kỳ vọng mức lợi nhuận cao nhưng phải an toàn và ít rủi ro. Vì vậy họ sẵn sàng bỏ thời gian ra nghiên cứu, bởi vì hầu hết các cổ phiếu trong ngắn hạn sẽ vận động lên xuống theo cung cầu của thị trường nhưng trong dài hạn, thị trường sẽ trả về đúng giá trị nội tại của doanh nghiệp. Một nhà đầu cơ sẽ kỳ vọng mức lợi nhuận cao để có thể bù đắp lại mức độ rủi ro họ phải chịu.

Nhà đầu tư thường sử dụng tiền nhàn rỗi của họ để đầu tư hoặc đôi khi sử dụng vốn vay nhưng chỉ trong thời gian ngắn và họ có khả năng trả. Đối với nhà đầu cơ, họ thường sử dụng vốn vay và mức sử dụng đòn bẩy rất cao để thực hiện giao dịch, phương pháp này tiềm ẩn nhiều rủi ro

Trong đầu cơ, những khoản lợi nhuận thường không có sự ổn định và không chắc chắn.

Các nhà đầu cơ thường rất táo bạo, ưa thích rủi ro họ sẵn sàng mạo hiểm để đánh đổi lợi nhuận cao, khác với tâm lý cẩn thận và thận trọng của những nhà đầu tư. Xem những rủi ro trong đầu tư chứng khoán và cách hạn chế

Phân biệt giữa đầu cơ và đầu tư:

Bạn sẽ dễ phân biệt giữa “đầu tư” và “đầu cơ” thông qua bảng so sánh. Hai phương pháp này có rất nhiều điểm tương đồng vì đều tìm kiếm lợi nhuận, do đó nhiều người thường gộp lại và nhầm hiểu là “đầu tư”.

	Đầu cơ	Đầu tư
Mục đích	Kỳ vọng thu được lợi nhuận lớn trong thời gian ngắn	Kỳ vọng thu được lợi nhuận ổn định, bền vững trong thời gian dài
Thời gian	Nhà đầu cơ nắm giữ hàng hóa hay tài sản trong thời gian ngắn.	Nắm giữ tài sản trong một khoảng thời gian dài hạn (>1 năm)
Vấn đề quan tâm	Chủ yếu quan tâm đến sự biến động về giá cả trên thị trường	Quan tâm đến giá trị thực của công ty.
Tính rủi ro	Những người đầu cơ thường ưa mạo hiểm nên họ chấp nhận rủi ro cao	Ngược lại, nhà đầu tư thích sự ổn định, chắc chắn và rủi ro thấp
Tâm lý	Nhà đầu đầu cơ thường rất nhanh nhạy, luôn cập nhật xu hướng thị trường và nắm bắt tâm lý đám đông	Thường đầu tư với tâm lý thận trọng, kiên nhẫn và có tầm nhìn dài hạn
Vốn	Đa số sẽ sử dụng tiền đi vay, tận dụng tối đa đòn bẩy tài chính để tối ưu lợi nhuận.	Sử dụng tiền nhàn rỗi, hoặc đi vay nhưng trong tầm khả năng, thời gian ngắn
Lợi nhuận	Tăng giảm bất thường và khó dự đoán trước được.	Ngắn hạn, lợi nhuận chưa cao. Nhưng nếu tích sản đều các doanh nghiệp tốt thì theo thời gian, lợi nhuận sẽ cao hơn đầu cơ
Cơ sở phân tích	Dựa trên những thông tin, yếu tố cung cầu, tin đồn và tâm lý đám đông, yếu tố lợi nhuận ngắn hạn	Dựa trên sự phân tích doanh nghiệp chuyên sâu và các nguyên tắc cơ bản về sản phẩm tài chính đó.

Đầu cơ và Đầu tư đâu là sự lựa chọn tốt hơn?

Thật khó để tìm ra được câu trả lời chính xác cho câu hỏi này. Bởi vì đầu tư hay đầu cơ còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như sự hiểu biết của bạn về thị trường và khẩu vị rủi ro của mỗi cá nhân.

Nếu bạn ưa mạo hiểm, có thời gian nghiên cứu xu hướng thị trường thì đầu cơ có thể là sự lựa chọn phù hợp với bạn. Thế nhưng khi tham gia đầu cơ, nhà đầu cơ cần hiểu rõ thực tế rằng họ đang mạo hiểm và chấp nhận rủi ro đánh đổi số vốn mà họ đang đặt cược vào. Đầu cơ có thể thu lại lợi nhuận cao trong thời gian ngắn, đặc biệt trong thời điểm thị trường tăng giá, tuy nhiên đầu cơ lại khó có thể cung cấp lợi nhuận bền vững. Nếu lựa chọn đầu cơ, bạn nên cân nhắc kỹ lưỡng trường hợp bạn lạm dụng đầu cơ gây rối loạn thị trường thì bạn có thể bị xử lý theo pháp luận.

Nếu là một người thận trọng, ưa thích sự an toàn, đam mê nghiên cứu doanh nghiệp, không có nhiều thời gian theo dõi sự biến động của thị trường nhưng vẫn muốn thu được lợi nhuận ổn định trong thời gian dài thì bạn phù hợp với phương pháp đầu tư.

Dù lựa chọn đầu tư hay đầu cơ bạn cũng không nên vay mượn nên dùng số tiền nhàn rỗi của mình để đầu tư. Đặc biệt, bạn cần cân nhắc các rủi ro trước khi đưa ra quyết định đầu tư.

Vậy đâu là lời khuyên cho giới trẻ mới bắt đầu tìm hiểu chứng khoán?

Hãy tìm hiểu kiến thức cơ bản về thị trường, nghiên cứu thật kỹ (phân tích các báo cáo tài chính của doanh nghiệp, kiến thức kinh tế vĩ mô,..) trước khi đưa ra quyết định đầu tư. Bạn nên dành số tiền nhàn rỗi để đầu tư vừa rèn được thói quen chi tiêu tiết kiệm, việc đầu tư cũng trở lên an nhàn, hiệu quả. Bởi nguyên nhân sau:

Không nên đầu tư quá nhiều loại tài sản bởi bạn mới học đầu tư nên kiến thức còn hạn chế, vốn chưa có nhiều.
Nếu đầu tư quá mạo hiểm (all in cả vốn, hay vay tiền, dùng margin để đầu tư) thì đến những thời điểm kẹt tiền hay bạn không trả lãi vay nổi thì rủi ro cho bạn là khá cao lúc này bạn buộc phải bán tống bán tháo với giá rẻ.
Để bạn có sự tự tin. Bạn sẽ không thể vui chơi, ngủ ngon nếu tài khoản của mình giảm sâu, xem bảng giá hàng ngày và chạy theo tâm lý bán đáy, mua đỉnh của thị trường. Nếu bạn đầu tư thua lỗ, bạn có thể sẽ mất hết thành quả đầu tư từ trước tới giờ.

Nên đầu tư cổ phiếu nào để sinh lời ổn định - Vietcap

Đầu tư và đầu cơ đều có những ưu và nhược điểm riêng, thay vì cố lựa chọn một trong hai hình thức để đầu tư. Tại sao chúng ta không kết hợp cả hai giúp tối đa hóa được lợi nhuận cũng như giảm thiểu rủi ro để danh mục đầu tư của bạn đem lại tỷ suất sinh lời cao. Chúc các bạn thành công trên hành trình đầu tư của mình.